زیر و رو کردن دوباره تاریخ در جوارِ «مسجد جامع» اصفهان
تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۸۲۸۱۱
مسجدجامع در منطقهای به نام جویباره که گفته میشود مکان اولیه شکلگیری اصفهان کهن بوده است قرار دارد.
بررسی برخی باستان شناسان از این محدوده که با لودر گودبرادری شده است، نشان می دهد سفالینههای دورههای مختلف تاریخی و همچنین ۲ سازه معماری به این واسطه زیر و رو شده و احتمالا لایههای تاریخی از بین رفته اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
باستان شناسان معتقدند هرگونه اقدام عمرانی در این منطقه تاریخی که اصفهان کهن در آنجا مدفون است، باید با نظارت اصولی میراث فرهنگی و البته مطالعات باستان شناسی انجام شود.
طرح احداث این گذر به گفته مقامات میراث فرهنگی اصفهان مصوب بوده، اما قرار نبوده است عملیات اجرایی با چنین گودبرداری همراه باشد و شهرداری به گفته آن ها، بدون هماهنگی با میراث فرهنگی و رعایت ضوابط و مقررات اقدام به گودبرداری در این ابعاد کرده است.
مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان در خبری که در سایت اطلاع رسانی میراث فرهنگی منتشر شده، گفته است که مقرر شده بود احداث گذر کمرزرین در قلب بافت تاریخی اصفهان و در جنب مجموعه جهانی مسجد جامع به صورت محدود و با نظر اداره کل میراث فرهنگی باشد.
لایه های باستانی زیر و رو شده اند
در همین پیوند، یک باستان شناس گفت: این مکان نقطه و خط قرمز باستان شناسی ست و همه جای آن آثار نهفته دارد به همین دلیل هم وقتی زیرگذر میدان امام علی (ع) را گودبرداری کردند، با دور زدن کاوش های باستان شناسی تمام لایههای تاریخی که آثارِ متفونِ اصفهانِ پیش از اسلام و دوره اسلامی بود از بین رفت.
علیرضا جعفری زند افزود: حالا دوباره همان اتفاق به شکل دیگر، در همان منطقه رخ داده است و با گودبرداری های انجام شده برای ایجاد گذر کمرزرین، تمام لایههای باستانی را می توان دید.
وی یادآور شد: طبیعی است که وقتی مکانی پیشینه کهن دارد، هر گونه فعالیتهای عمرانی باید با نظارت میراث فرهنگی باشد.
نویسنده کتابِ «اصفهانِ پیش از اسلام» در ادامه گفت: خطِ لودر نشان می دهد لایههای باستانی در اثر عملیاتِ گودبراری از بین رفته اند. این مکان، نقطه حساسی ست و باید پیش از این عملیات، یک باستان شناس خبره که شناخت کافی از منطقه داشته باشد، در این مکان گمانه زنی و لایه نگاری می کرد و سپس چراغ سبز داده میشد.
به گفته این باستان شناس، آثار و شواهد باستان شناسی در عمق ۲ تا سه متر که عملیات گودبرداری انجام شده به وضوح قابل مشاهده است.
وی افزود: شواهدی که در این عملیاتِ گودبراری زیر و رو شده است، نشان می دهد سفالهای متنوع از زمانِ اشکانیان تا آل بویه و صفویه با عملیات خاک برداری پراکنده شدهاند.
جعفری زند با اشاره به وجود یک سازه معماری که در اثر گودبرداری های اخیر نمایان شده است، گفت: این سازه در رابطه با تنپوشه های سفالی و آجرهای سده چهارم هجری در دیواری ست که با ساروج کار شده است.
این باستان شناس در ادامه اضافه کرد: بقایای یک سازه آبی نیز با تنپوشه های سفالی و آجرهای مربوط به قرن چهارم و همچنین بقایای معماری با آجرهای دوره صفویه و ساروج دیده می شود که بخش اعظمی از آن بر اثر این گودبرداری از میان رفته و وضعیت نامشخصی پیدا کرده است.
این باستان شناس گفت: مسجد جامع عتیق بر روی یک تپه ساخته شده است و به همین دلیل هم وقتی می خواهید به مسجد وارد شوید از پله ها باید گذر کنید. این تپه به نام یهودیه مشهور بوده است و بنابراین در امر باستان شناسی وقتی یک تپه تاریخی داشته باشیم، در اطراف آن عرصه و حریم هایی وجود دارد که شعاعش ممکن است به یک کیلومتر هم برسد.
بنا نبود برای گذر کمرزرین تا این حد گودبرداری شود
در همین ارتباط اما رییس سابق اداره باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان که در زمان وی مجوز احداث گذر داده شده است، گفت: احداث گذر یک طرح مصوب دارد و در آن طرحِ مصوب قرار نبوده است که خاکبرداری به این شکل پیش برود.
علمدار علیان افزود: احداث این گذر قرار بود در حد ساماندهی، کف سازی و روسازی باشد و بر اساس همان طرح هم شاید نیازی نبوده است که ناظر باستان شناسی و میراث فرهنگی در مکان حضور داشته باشد چرا که قرار نبود در این مکان گودبرداری و یا اتفاق خاصی رخ بدهد.
وی اظهار داشت: اینکه شهرداری یا پیمانکار و یا عوامل اجرایی بدون هماهنگی با میراث فرهنگی و رعایت ضوابط به این شکل در این محدوده گودبرداری کردهاند اتفاقی بر خلاف قانون است و ما هم به دنبال پیگیری حقوقی برای این موضوع هستیم تا عملیات متوقف بشود.
علیان افزود: خاکبرداری در عمق ۲ تا سه متری در این منطقه برای طرحِ ساماندهی گذر کمرزرین مطرح نبوده و این کار خلاف قوانین میراث فرهنگی و بدون هماهنگی با ما انجام شده است.
وی در خصوص امکان انجام مطالعات باستان شناسی در محدوده گذر کمرزرین گفت: مساله اول بحث تامین اعتبار و بودجه برای مطالعات باستان شناسی ست که میراث فرهنگی و یا شهرداری باید آن را تقبل کند و مساله دوم اینکه یک سرپرست هیات باستان شناسی باید بر اساس ایده هایی که دارد یک پیشینه علمی تنظیم کند تا به پژوهشگاه ارسال و مجوز لازم برای انجام مطالعه باستان شناسی صادر شود.
کار غیر قانونی نکرده ایم
مدیر منطقه سه شهرداری اصفهان اما به ایرنا گفت: گذر کمرزرین کنار پاساژ زرین و دارای مصوبه میراث فرهنگی ست.
محمدباقر کلاهدوزان افزود: این مجوز و مصوبه مکتوب در زمان علیرضا ایزدی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی اصفهان صادر شده است و بر اساس همین مجوز هم بنا شد در مقطع هایی از گذر، بین صفر تا ۲ متر و ۶۰ سانتیمتر گودبرداری کنیم.
وی تصریح کرد: ما مجوزی مکتوب از میراث فرهنگی داریم و بر اساس آن، پیش رفته ایم.
کلاهدوزان افزود: این موضوع قابل بررسی ست که آیا ما زیادتر از آنچه در مجوز مصوب شده است گودبرداری کرده ایم یا طبق آن پیش رفته ایم.
شهردار منطقه سه اصفهان یادآور شد: کنار این گذر، پاساژ زرین ساخته شده که پیشتر برای ایجاد پارکینگِ آن گودبرداری شده و دو سوم این گذر هم به دلیل همین گودبرداری پاساژ دچار ریزش شده و به طور دستی پر شده است.
وی افزود: قسمت اعظم جایی که اکنون گودبرداری کرده ایم با نخالههای ساختمانی پر شده و گذر بکر و دست نخورده ای نبوده است.
کلاهدوزان اظهار داشت: طبق قانون و مجوزهایی که داشتیم عمل کرده ایم و این گذر در همه نقاط نیز تا عمق ۲ متر و ۶۰ سانتی متر پایین نرفته بلکه این میزان حداکثر ارتفاع گودبرداری ما بوده است.
به گفته مدیر منطقه سه شهرداری اصفهان میدان امام علی (ع) ۳۲ هکتار و همجوار با مسجد جامع و دارای مصوبه کمیسیون ماده پنج است و پاساژ زرین هم یکی از پروژه های این میدان بوده که احداث شده است.
یشتر از هزار سال از عمر مسجد جامع اصفهان میگذرد و در جایی قرار دارد که هسته اولیه شکلگیری اصفهانِ کهن خوانده میشود.
پیشتر، در عملیات گودبرداری برای ایجاد زیرگذر میدان امام علی (ع) سفالینههای بسیاری از دوران اشکانی تا دوران اسلامی زیر و رو شد و حالا برخی باستان شناسان معتقدند در عملیات گودبرداری احداث گذر موسوم به کمرزرین، دوباره لایههای تاریخی و آثار سفالهای ادوار مختلف آشکار شدهاند.
منبع: ایرنا
باشگاه خبرنگاران جوان اصفهان اصفهانمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: مسجد جامع اصفهان میراث فرهنگی اصفهان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۸۲۸۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
راهکارهایی برای به روزرسانی نقشه جامع علمی کشور
ایسنا/اصفهان جلسهای دیگر از سلسله نشستهای هیئت اندیشه ورز استان اصفهان، با حضور جمعی از صاحب نظران استان اصفهان به صورت برخط و حضوری با عنوان «نشست تخصصی روز آمدسازی نقشه جامع علمی کشور» در دانشگاه اصفهان برگزار شد.
در نشستی از سلسله نشستهای هیئت اندیشه ورز استان اصفهان که در دانشگاه اصفهان برگزار شد، رضا انصاری، عضو هیئت علمی گروه مدیریت دانشگاه اصفهان، اظهار کرد: هیئتهای اندیشه ورز استانی به جهت یاری رساندن به نقشه جامع علمی کشور تشکیل شده است. نقشه جامع علمی کشور یکی از اسناد مهم ملی ما است که در سالهای گذشته با تاکیدات رهبر معظم انقلاب در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت و به تصویب رسید. پیگیری، به روز رسانی و اجرایی کردن نقشه جامع علمی کشور یکی از دغدغههای مسئولین کشور در سطوح مختلف است.
وی با بیان اینکه ستاد علم و فناوری ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شده، ادامه داد: ذیل ستاد، هیئتهای اندیشه ورز استانی شکل گرفته است و در این راستا، یکی از برنامههای مهم در دستور کار هیئت اندیشه ورز استان اصفهان که به ریاست حسین هرسیج شکل گرفته، مشارکت در بروز رسانی نقشه جامع علمی کشور است. از اینرو، دانشگاه اصفهان تصمیم دارد سلسله نشستهایی را با حضور اندیشمندان و صاحبنظران برای تحقق این مهم در اندیشکده حکمرانی برگزار کند.
در ادامه، علی ذاکری، عضو هیئت علمی و رئیس دانشکده آینده پژوهی دانشگاه اصفهان، به بیان نکاتی در خصوص خطمشی گذاری در حوزه علم، فناوری و نوآوری و نیز جایگاه فعلی و آینده علمی کشورهای دنیا پرداخت.
تفاوت دو رویکرد «گذشته محور» و «آینده محور» در حوزه برنامه ریزی
این عضو هیئت علمی دانشگاه در تبیین دو رویکرد اساسی در حوزه برنامه ریزی، تشریح کرد: وقتی ما به برنامهریزی فکر میکنیم دو رویکرد کلی را میتوان در نظر گرفت: planning from the past که بر اساس آن برنامهریزی را از گذشته شروع میکنید (رویکرد گذشته محور) و تکنیک در حوزه فناوری، تکنیک مهندسی معکوس است. در این مورد، رویکرد راهبردی، تطبیق پذیری است و شما به دنبال شکلدهی به آینده نیستند. رویکرد دوم planning from the future است و در این رویکرد ما میبینیم که چه چیزهایی از آینده به سمت ما میآیند (رویکرد آینده محور) و سعی میکنیم آنها را به دست بیاوریم. در واقع، در این حوزه، شناسایی اینکه چه چیزی در آینده ثروت آفرین و ارزش آفرین است به راحتی میسر نیست.
ایران جزء ۱۰ کشور برتر دنیا، در دو حوزه «نانو فناوری» و «بیو فناوری»
ذاکری عنوان کرد: در نگاه به آینده، برخی عوامل مانند دانههای زیر خاک هستند که به آنها "emerging issues" به معنای پدیدههای نوظهور میگوییم. داشتن نگاه Backcasting و شناسایی فرصتهای استراتژیک از اهمیت زیادی برخوردار است. او معتقد است که اگر میخواهید سهم بری خودتان را از آینده افزایش دهید، بزرگترین فرصتها در پدیدههای نوظهوری است که هنوز کسی به سراغ آنها نرفته است. کیون لی میگوید اگر میخواهید نقشه جامع علمی و فناوری بنویسید باید این نکته را در نظر بگیرید که پدیدههای نوظهوری که اقتصادهای آینده را شکل میدهند چه مواردی هستند. یکی از ویژگیهای آنها این است که با وجود سرمایه گذاریهایی که انجام شده، هنوز کسی صاحب مطلق آنها نیست. در ایران ما توانستهایم در دو حوزه «نانو فناوری» و «بیو فناوری» موفقهای را کسب کنیم. کشور ایران جزء ۱۰ کشور برتر دنیا در این دو حوزه به شمار میرود.
اهمیت کربن و رد پای کربن در برنامهریزی کشورها
وی یادآور شد: با تاکید بر اینکه آگاهی از رد پای کربن هر فرد، به این معنا که سالانه هر فرد چند تن کربن وارد جو میکند، نکتهای بسیار مهم است، حسابداری کربن به ما میگوید که در ۲۰ سال آینده، در کنار پول، کربن هم یکی از فاکتورهای اصلی در برنامهریزی کشورها خواهد بود. از اینرو، برای تولید هر کالا دو سوال اساسی مطرح میشود؛ اول اینکه هزینه کالای تولید شده چقدر است و ما چقدر میتوانیم آن را به فروش برسانم؟ به عبارتی، اگر آن را در مقیاس بالا تولید کنیم، هزینه به چه میزان کاهش پیدا میکند که ما بتوانیم به نقطه سودآوری برسیم؟ و پرسش دیگر اینکه برای تولید این محصول چقدر کربن وارد جو میشود و آیا خریدار حاضر است چنین محصولی که برای آن به این میزان کربن تولید شده را خریداری کند یا خیر؟ همچنین، ۱۳۰ کشور دنیا به این توافق رسیدهاند که تا افق ۲۰۵۰ رد پای کربن را به صفر برسانند. ما در کشور ناترازی انرژی داریم و چارهای به جز حرکت به سمت انرژیهای تجدید پذیر نداریم. باید در نظر داشته باشیم که بالاترین توان تابشی دنیا در اختیار ایران است و چیزی که قرنها بزرگترین نقطه ضعف ما بوده، اکنون میتواند به بزرگترین نقطه قوت ما تبدیل شود. همچنین، قناتهایی که روزی توسط اجداد ما ساخته شدند، از چنین ظرفیتی برخوردارند.
رابطه علم و فناوری خطی نیست
رئیس دانشکده آینده پژوهی دانشگاه اصفهان، در پایان صحبتهای خود با بیان اینکه ما نمیتوانیم علم را از فناوری جدا کنیم، گفت: این نکته بسیار مهم است و باید به این فکر کنیم که چطور علم را به فناوری و ثروت تبدیل کنیم. به عبارتی، نگاه ما در ایران، در توزیع علم، تکنولوژی و فناوری، یک نگاه جزیرهای است و یک نگاه سیستماتیک و یکپارچه نداریم. تحقق این امر نیازمند این است که در کنار شناسایی پدیدههای نوظهور، یک نگاه سیستماتیک و یکپارچه به علم، تکنولوژی و نوآوری داشته باشیم. همچنین، نگاهمان به تکنولوژی باید در سطوح مختلف ملی، منطقهای، بخشی و تکنولوژیکال باشد.
همچنین، سید محمد قلمکاریان، عضو هیئت علمی و مسئول نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت دانشگاه پیام نور استان اصفهان، با تمرکز بر سند و مبانی نقشه جامع علمی کشور، اظهار کرد: مقوله علم و فناوری، از مهمترین زیرساختهای پیشرفت کشور و ابزار جدی رقابت در عرصههای مختلف است. به این ترتیب تحقق آرمانهایی نظیر احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در میان ملتها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان، در گرو پیشرفتی همه جانبه در علم است؛ علمی که دارای سه شاخصة عدالت، معنویت و عقلانیت باشد.
وی ادامه داد: اکنون که ۱۳ سال از عمر نقشه جامع علمی کشور میگذرد، فرصت خوبی است که کامیابیها و کاستیها استخراج شود و روز آمدسازی لازم صورت گیرد. دنیای علم مدام در حال تغییر است و ما باید اسناد بالادستی محکم در حوزه های مختلف داشته باشیم.
پیشنهادهای عملی بر اساس پژوهش
در این خصوص، این عضو هیئت علمی دانشگاه پیشنهادهایی را بر اساس پژوهشها ارائه کرد و آنها را بر شمرد وی گفت: با در نظر گرفتن تاثیرات جهانی شدن بر آموزش عالی، باید آمادگی لازم جهت رویارویی با پیامدهای جهانی شدن کسب شود و با برنامه ریزی دقیق، اصولی و حساب شده، زمینه بومی سازی آنها فراهم شود. همچنین، با توجه به اینکه اهداف آموزش عالی بصورت بسیار کلی و بدون در نظر گرفتن تاثیرات جهانی شدن بر آموزش عالی بیان شده است، پیشنهاد میشود که اهداف مصوب آموزش عالی به صورت دقیق تبیین و نگاشته شود و در این زمینه پیامدهای جهانی شدن در اولویت قرار گیرد.
قلمکاریان افزود: با توجه به تشکیل و سازماندهی مرکز مطالعات جهانی شدن در کشور و تعیین ریاست آن توسط ریٔیس جمهور، پیشنهاد میشود که مرکزی مشابه در شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تاسیس شود و با تعامل و بررسی همه جانبه به ارایٔه راههای نهادینه کردن تاثیرات جهانی شدن به ویژه در حوزه اهداف آموزش عالی بپردازند. علاوه بر این، بعد اقتصادی جهانی شدن که اکنون به عنوان یکی از جهات مهم و سرنوشت ساز مطرح است، با عنایت به لزوم تعامل کشور با سازمانهای جهانی، بانکهای بین المللی مورد توجه همه جانبه قرار گیرد و روند تاثیر پذیری مثبت آن مشخص شود
مسئول نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت دانشگاه پیام نور، عنوان کرد: در ارتباط با تاثیرات بعد سیاسی جهانی شدن بایستی آمادگی لازم در دولت به ویژه در نهادهای آموزشی و دانشگاهها پدید آید تا امکان استفاده بهینه از جنبههای مثبت اثرات فراهم شود. بعد فرهنگی جهانی شدن به دلیل ویژگیهای خاص فرهنگ ایرانی و اسلامی توجه ویژهای را میطلبد، لذا بایستی ارزشها و هنجارهای اسلامی در مواجهه با پیامدهای جهانی شدن حفظ و صیانت گردد و در این زمینه برنامهریزی و هدف گزینی دقیق صورت پذیرد.
انتهای پیام